Jeszcze do ubiegłego stulecia najpopularniejszym rozwiązaniem przy projektowaniu miast było dzielenie ich na strefy. Strefa pracy, handlu czy rozrywki znajdowały się daleko od siebie. Obecnie globalnym ideałem jest miasto 15-minutowe, w którym wielofunkcyjna dzielnica zaspokaja najważniejsze potrzeby mieszkańców. Załatwienie codziennych spraw (np. zakupy spożywcze, nadanie paczki na poczcie, skorzystanie z komunikacji miejskiej czy pójście do szkoły lub lekarza) można zrealizować w czasie 15-minutowego spaceru.
Piętnastominutowe miasto na świecie i w Polsce
15-minutowe miasto to koncepcja francuskiego profesora Moreno, która zdobywa ogromną popularność na całym świecie. Do jej popularyzacji przyczyniła się pandemia koronawirusa COVID-19. W czasie pandemii wiele osób pracowało zdalnie i korzystało tylko z punktów handlowo-usługowych zlokalizowanych najbliżej miejsca zamieszkania. Wartość zagospodarowania przestrzeni miasta została wtedy bardziej zauważona i doceniona.
Koncepcja 15-minutowego miasta funkcjonuje na świecie pod różnymi nazwami, np.:
- Dzielnice kompletne w USA,
- Miasto ludzkiej skali w Argentynie,
- Witalne okolice w Ameryce Południowej.
Projekt 15-minutowego miasta zastosowano m.in. w Kanadzie, Paryżu, Wiedniu, Szanghaju i Barcelonie. W Polsce również powstają projekty zgodne z tą ideą. Wykorzystują ją m.in. nowe inwestycje w Wielkopolsce. Przykładem jest Fama Jeżyce - nowoczesne osiedle w Poznaniu. To nowe mieszkania w centrum Poznania, w dzielnicy z bogatą, zróżnicowaną infrastrukturą. Fama jest osiedlem dla osób, które cenią bliskość punktów usługowych, komunikacji miejskiej, kawiarni i restauracji, kina bądź. teatru. Miłośnicy siłowni, ośrodków sportowych, placów zabaw dla dzieci, terenów zielonych czy innych miejsc do rekreacji i wypoczynku również znajdą tu mnóstwo zachęt do spędzania czasu w ulubiony sposób. Sam kompleks mieszkaniowy, tak jak i cała dzielnica, oferować będzie wszystko to, czego na co dzień poszukują osoby żyjące aktywnie. Rano będziesz mógł kupić gazetę w pawilonie prasowym, wypić kawę w ulubionej kawiarni, a wieczorem spotkać się z przyjaciółmi w knajpie tuż za rogiem, Inni będą tu bywać, Ty będziesz u siebie.
Zalety 15-minutowych miast
Planowanie przestrzeni miejskiej według koncepcji 15-minutowego miasta przekłada się na lepsze samopoczucie mieszkańców i poprawę zdrowia. Jak to możliwe?
Korzyści zdrowotne
15-minutowe miasto sprawia, że mieszkańcy korzystają z aktywności pieszej i rowerowej. Chętniej też wybierają komunikację miejską zamiast samochodu. Wielofunkcyjna dzielnica umożliwia też wypoczynek w plenerze. Parki i miejsca z dużą ilością drzew, krzewów czy kwiatów, sprzyjają spacerom i dobremu samopoczuciu.
Korzyści społeczne
Piętnastominutowe miasto ułatwia nawiązywanie więzi społecznych. Dzielnica, w której znajduje się dużo punktów usługowych, sprawia, że mieszkańcy są na jej terenie bardziej widoczni i aktywni. To znacznie zmniejsza poczucie samotności. Chociaż mieszkańcy żyją w dużym mieście, nie muszą czuć się anonimowo. Lokale użytkowe w Poznaniu wynajmowane są np. po to, aby stworzyć przytulną kawiarnię. Taka kawiarnia może szybko zyskać popularność wśród mieszkańców innych rejonów miasta.
Korzyści organizacyjne
Miasto 15-minutowe pozwala zaoszczędzić czas i lepiej zorganizować swój dzień. Nie trzeba już dojeżdżać na drugi koniec miasta, aby wziąć udział w evencie artystycznym albo umówić się na obiad w dobrej restauracji. Czasami odległość od danego miejsca jest przyczyną rezygnacji z rozrywki, wypoczynku i spotkań, co może doprowadzić do pogorszenia jakości życia.
Wielofunkcyjna dzielnica wpływa na szczęście mieszkańców
Czy 15-minutowe miasto może uszczęśliwiać? Zdecydowanie tak, ponieważ wiele osób oceniając swoje zadowolenie z miejsca zamieszkania, wskazuje przede wszystkim na szybki dostęp do:
- sklepów,
- natury,
- przystanków komunikacji miejskiej,
- miejsc rozrywek i relaksu.
To, co oddala od zadowolenia, to natomiast ograniczony dostęp do terenów zielonych i opieki zdrowotnej, a także problemy z dojazdami. W dzielnicy wielofunkcyjnej wszystkie wymienione punkty znajdują się blisko mieszkania.
Wątpliwości związane z 15-minutowym miastem
Miasto 15-minutowe może wywoływać wątpliwości związane z izolacją mieszkańców i budowaniem dzielnic, które dzielą społeczeństwo. Warto jednak pamiętać, że celem takiego projektowania nie są podziały, ale właśnie łączenie – i to pod każdym względem (w tym np. społecznym czy finansowym). Poza tym wielofunkcyjne osiedle ma umożliwić szybkie zaspokojenie najważniejszych potrzeb, ale nie wyklucza dalszego podróżowania do innej części miasta. Wręcz przeciwnie – właśnie dzięki temu, że np. przystanek tramwajowy położony jest blisko domu czy mieszkania, można sprawniej dotrzeć do pozostałych części miasta.
15-minutowe miasto w Poznaniu – podsumowanie
Nowe mieszkania w Poznaniu na Jeżycach są przykładem wdrożenia koncepcji 15-minutowego miasta. Projekt obejmuje również rewitalizację zabytkowych budynków, których przeznaczeniem jest budowanie przestrzeni dla wspólnych spotkań. Mogą tam powstać np. kawiarnie i restauracje, które sprzyjają budowaniu lokalnych więzi.
Jeśli ważne instytucje, punkty usługowe, ośrodki sportu i rozrywki, są w zasięgu kilkunastominutowego spaceru, to wzrasta jakość życia mieszkańców i ich zadowolenie.
Przeczytaj też:
